Sözbilir, Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi’nce düzenlenen “6-20 Şubat Maraş ve Antakya Zelzeleleri Bize Ne Diyor?” bahisli çevrim içi eğitime katıldı.
6 Şubat’ta 7,7 büyüklüğündeki Pazarcık ile 9 saat sonra 7,6 büyüklüğündeki Elbistan merkezli zelzelelerin akabinde 20 Şubat’ta Defne merkezli 6,4 büyüklüğünde bir ana zelzele yaşandığını hatırlatan Sözbilir, zelzelelerin akabinde bölgede farklı kısımlardan birçok bilim insanıyla çalışmalar yaptıklarını söz etti.
Depremleri kıymetlendiren Sözbilir, şunları kaydetti:
“Birinci zelzelede Pazarcık, Amanos, Erkenek ve Narlı segmenti birbirini tetikleyecek formda çok kısa müddette kırılarak 7,7 büyüklüğündeki zelzelesi oluşturdu. Bundan 9 saat sonra da Sürgü Fayı bir transfer niteliğinde çalışarak oradaki gerilimi yan taraftaki faylara iletti ve Doğanşehir ve Çardak fayı birlikte kırılarak 7,6 büyüklüğündeki zelzelesi meydana getirdi. Bilhassa birinci sarsıntıda önemli manada yıkım olmuştu fakat ikinci sarsıntıda, birinci zelzelede yıkılmayan binalar da yıkıldı. 20 Şubat’ta ana sarsıntılar sınıfında bedellendirilen üçüncüsü Defne’de 6,4 büyüklüğünde bir zelzele daha oldu. Bu çeşit büyük ölçekli, çok segmentli kırılma dediğimiz düzenek dünyada birkaç yerde gözlenmiş lakin bu ölçekte son 100 yılda seçkin sarsıntılardan biri olarak kayıtlara geçmiş oldu. Bölgede, bu sistemin içerisinde şimdi kırılmamış çok sayıda fay kesimi da var.”
Sözbilir, bölgede yaptıkları taban ölçümlerinde 7,7 büyüklüğündeki zelzelenin 7,3 metre, 7,6 büyüklüğündeki ikinci sarsıntının de 6,6 metre uzunluğunda yer değiştirmelere neden olduğunu saptadıklarını söyledi.
CAN VE MAL KAYBINI ARTIRAN NEDENLER
Sözbilir, zelzeleden sonra çeşitli üniversitelerden farklı kollardaki bilim insanlarının çalışmaları sonucu ortaya konan görüşlerin çabucak hemen ortak olduğunu lisana getirdi.
Diri fay üzerinde yapılaşma, taban sıvılaşması ve yapı kontrolü yetersizliğinin can ve mal kaybını arttıran nedenler olarak dikkat çektiğini kaydeden Sözbilir, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yapı kontrolü yetersizliği çok değerli bir parametre olarak karşımıza çıktı. Jeolojik yer etütlerindeki kontrol yetersizliği, yapının yapılma sırasındaki ve bittikten sonraki kontrol yetersizliği günümüzde en çok konuşulan bahislerden bir tanesi oldu. Bana nazaran Türkiye’de yapı kontrolü önemli manada çökmüş durumda. Kesinlikle bunun düzeltilmesi gerekiyor diye düşünüyoruz”